Gravelbikes zijn de ultieme allround racefietsen. Veel sneller op asfalt dan een mountainbike, maar wel de capaciteit om zandwegen en slechte paden te pakken. Maar het is goed om te weten wat voor gravelbike je koopt. Niet iedere gravelbike kan alles. Daarom deze uitgebreide blog om precies te snappen waar je op moet letten.
- Gravelbike geometrie
- Gravelwielen
- Gravelbanden
- Welke gravelbike moet je kiezen?
- Andere aspecten om rekening mee te houden
- Gravelbike in plaats van racefiets én mountainbike
Gravelbike geometrie
Gravelbikes hebben een aangepaste geometrie. Fabrikanten optimaliseren de geometrie voor een bepaald rijgedrag. Van bijna een racefiets tot bijna een mountainbike. Toch zijn er ook veel overeenkomsten tussen gravelbikes. Veel gravelbikes hebben een lager bottom bracket. Dit zorgt ervoor dat ze ondanks het race karakter toch nog stabiel aanvoelen, met name met afdalen. Hoe lager je bottom bracket, hoe minder makkelijk je over de kop gaat als je een flinke drop hebt in de afdaling of te hard in je voorrem knijpt. Nadeel van een laag bottom bracket is dat sneller met je voet ergens bij de grond komt. Zeker in combinatie met lange cranks en een 650b wiel, kan dit problemen geven als je op hobbelig terrein rijdt of schuin door de bochten gaat.
De wielbasis van een gravelbike is langer dan die van een gewone racefiets, maar meestal niet veel langer. Veelal maar een paar cm, waardoor hij qua stabiliteit en reactievermogen veel dichter bij een racefiets zit dan een mountainbike. Toch is hij net iets stabieler en geeft met de grotere wielbasis ook meer ruimte voor grotere banden.
Hetzelfde geldt voor de balhoofdhoek en de trail. Deze geeft iets meer stabiliteit dan een gewone racefiets, maar nog lang niet zoveel als een mountainbike. Het zorgt ervoor dat de fiets lekker levendig aanvoelt en direct reageert.
Gravel wielmaten
De meeste gravelbikes worden afgeleverd met 28 inch (700c) wielen. Misschien goed om te weten is dat dit dezelfde wielmaat is als bij 29er wielen. Vaak hebben deze gravelbikes een optie om 35-45mm banden te monteren. Veel gravelbikes hebben de optie om ook 27.5 inch wielen te monteren, ook wel 650b genoemd. Deze wielen zijn 38mm kleiner in diameter. Daardoor kun je bredere banden monteren, doordat de achtervork en voorvork meer ruimte bieden. Fabrikanten van gravelbikes geven altijd aan welke mogelijkheden je hebt qua wielen en banden.
Als je 650b wielen monteert met relatief smalle banden (tot 40mm) loop je het risico dat je sneller met je pedaal de grond raakt. Monteer je grotere banden dan aanbevolen op een 700c fiets dan vergroot je het risico dat je met je tenen de voorband raakt (afhankelijk van je balhoofdhoek, je cranklengte en afstelling van de schoenplaatjes). Ook heb je dan natuurlijk het risico dat je band je frame raakt.
De wielmaat die je kiest heeft ook invloed op de geometrie. Hoe kleiner de wieldiameter, hoe nerveuzer en speelser de fiets aanvoelt. Hoe groter de diameter, hoe makkelijker je over obstakels rolt en hoe stabieler de fiets aanvoelt. Als je banden op een 650b wiel 2 cm (of exact 19mm) hoger zijn dan is de diameter hetzelfde als bij een 700c wiel. Een klein verschil van 3-5 mm in diameter is qua stuurgedrag niet of nauwelijks merkbaar.
Gravel banden
De variatie in gravelbanden is heel groot. Ze gaan van 28mm tot 60mm breedte en je hebt ook nog eens de keuze uit 2 wielmaten. Een bredere band geeft meer grip en veel meer comfort. Wil je een gravelbike die uitblinkt in het ruigste terrein; kies dan de breedste band die in je frame past. Met een lage druk rol je het makkelijkst over obstakels heen en heb je hier minder rolweerstand. Veel nadelen heeft een brede band met een lage druk niet. Alleen op de verharde weg geeft het meer rolweerstand en meer luchtweerstand.
Rijd je voornamelijk op de weg dan is een 28-35mm band aan te raden. Deze rollen vaak net zo soepel als een normale raceband en dan kun je prima offroad rijden.
Noppen geven een gravelband meer grip in de bochten met losliggend zand. Maar veel gravelbanden hebben niet of nauwelijks noppen. Zeker als je op doorgaande onverharde wegen rijdt, dan ga je vooral veel rechtdoor en hebben noppen bijna geen voordeel. Op asfalt kan een te grote nop zorgen voor minder grip en controle. Ook leveren ze extra rolweerstand op. Noppen zijn dus vooral aan te raden als je heel veel offroad rijdt met veel bochten. Ook in modderige omstandigheden zorgen noppen voor meer grip.
Welke gravelbike moet je nu kiezen?
Er zitten dus wezenlijke verschillen tussen gravelbikes en die hebben impact op hoe ze rijden en wat je er allemaal mee kan. En heb je wel een gravelbike nodig om offroad te rijden of kan het ook gewoon met de racefiets of cyclocross fiets?
De endurance racefiets
De hele endurance categorie binnen de racefietsen is de laatste 5 jaar flink gegroeid en nadat veel merken zijn overgestapt op schijfremmen zie je dat ze hier ook standaard 28 en vaak 32mm banden monteren. Dit geeft extra comfort en geeft de mogelijkheid om op de betere offroadpaden te rijden. Met een 32mm band met ongeveer 5 bar heb je een fiets die offroad meer dan behoorlijk presteert. Let wel op dat offroad rijden niet altijd binnen garantie van de fabrikant valt.
Bedoeld voor: goede onverharde paden en verhard
Blinkt uit: verhard Banden: 28 – 32 mm
Wielmaat 700c (28 inch)
Geometrie kenmerken voor medium framemaat: medium laag bottombracket (69-76mm), 71.5-72,5 graden balhoofdhoek
Verschil met gewone racefiets: Bredere banden, zithouding rechtop
De allroad (gravel)bike
De allroad gravelbikes zijn de gravelbikes die wel echt geschikt zijn voor onverharde wegen en paden, maar nog bijna het volledige racekarakter hebben. Dit betekent dat ze gewoon de 28 inch racewielen hebben en niet al te ruime bandenmogelijkheden, vaak tot 35 of 38mm. Bij sommige merken beginnen de endurance racefietsen al over te lopen in de allroad categorie. Zo kan de Trek Domane tot 38mm banden aan en is ook geschikt voor onverharde paden.
- Bedoeld voor: onverharde paden, verhard
- Blinkt uit: de betere onverharde paden
- Banden: 32-38mm
- Wielmaat 700c (28 inch)
- Geometrie kenmerken voor medium framemaat: medium laag bottombracket (67-73mm), 72-73 graden balhoofdhoek, wielbasis iets meer dan 100-105 cm
- Verschil met endurance racer: Bredere banden, frame wat sterker voor ruigere paden
De gravelbike
De meeste gravelbikes bieden nog iets meer opties dan de allroad gravelbikes en zijn nog meer gespecialiseerd in de lastige ruige paden. Ze worden met bredere banden afgemonteerd, hebben een iets stabielere geometrie en bieden vaak de mogelijkheid om er kleinere wielen met nog bredere banden te monteren.
- Bedoeld voor: onverharde paden
- Blinkt uit: onverharde paden en met brede banden ook op ruige paden
- Banden: 35-44mm met 700c wielen en vaak 45-61mm met 650b wielen
- Wielmaat: vaak 700c (28 inch) met een optie voor 650b (27.5 inch) wielen met bredere banden
- Geometrie kenmerken voor medium framemaat: laag bottombracket (70-78mm), 70-72 graden balhoofdhoek, wielbasis iets 103cm-108cm
De cyclocrosser
- Bedoeld voor: modder, zandstroken, technische cyclocross parcoursen
- Blinkt uit: modder en technische parcoursen
- Banden: maximaal 33mm ivm UCI regels, vaak wel optie voor bredere banden
- Wielmaat: 700c (28 inch)
- Geometrie kenmerken voor medium framemaat: hoog bottom bracket (60-68mm drop), 71-73 graden balhoofdhoek, horizontale bovenbuis voor beter schouderen
Andere aspecten om rekening mee te houden
Vakantie en woon-werk toepassingen
Voor extra veelzijdigheid zijn sommige gravelbikes uitgerust met veel nokjes en bevestigingspunten om spatborden of bagagedragers op te monteren. Zo kun je hem gemakkelijk ombouwen voor fietsvakanties of woon-werkfiets. Sommige gravelracers hebben een aanpasbare geometrie.
Zo heeft Trek Checkpoint de mogelijkheid om de wielbasis 1 cm te verlengen en hebben de Cervelo, Ronda en GT de mogelijkheid om de offset van de voorvork aan te passen.
Vering
Met offroad toepassingen kan vering enorm prettig zijn. Zeker als je over lastig terrein rijdt, heb je veel voordeel van vering. Je hebt meer comfort en controle. Niner, BMC en Cannondale hebben specifieke vering voor gravelbikes. Canyon heeft een speciaal dubbel dropbar stuur ontworpen om extra comfort te creëren. Sommige andere merken hebben hun comfort techniek van hun endurance racefietsen verwerkt in hun gravelracer. Zoals Specialized met hun Future Shock en Trek met Isospeed. Daarnaast zijn er ook geveerde gravel voorvorken op de markt. De Lauf is de bekendste, die biedt 30mm veerweg. Ook Fox heeft een specifieke geveerde gravel voorvork.
Dropperpost
Sommige gravelbikes zijn uitgevoerd met een dropperpost of hebben al een interne kabelgeleiding voor een dropperpost. Hiermee kun je met 1 druk op de knop je zadel 70-100mm laten zakken om je gewicht naar achter te verplaatsen. Als je van plan bent om ruige mountainbikeroutes te rijden met lastige afdalingen is dat zeker een meerwaarde. Doordat de gravelgeometrie minder gericht is op steile afdalingen dan een mountainbike, is het extra belangrijk om je gewicht goed naar achteren te verplaatsen.
Gravelbike in plaats van racefiets én mountainbike
Met de veelzijdigheid van gravelbikes komt de vraag vaak boven of je nog wel andere fietsen nodig hebt. Immers een gravelbike kan zowel goed op de weg als offroad. De consequentie is dat hij niet overal in kan uitblinken. Met gravelbanden is een gravelbike niet zo snel als een racefiets op het asfalt en heb je niet zoveel grip en controle als een mountainbike op de lastige offroad routes. Als je routes veel verscheidenheid bevatten dan is een gravelbike een perfecte uitkomst. En als je dat altijd doet heb je geen racefiets of mountainbike meer nodig.
De beste optie wanneer je, maar 1 fiets wil is 1 gravelbike met 2 wielsets. 1 wielset met 28 of 32mm banden voor op de verharde weg, waar je ook prima zandwegen mee kunt rijden. En een wielset 700c met 40mm banden of een 650b met 55mm banden voor wanneer je de mountainbike routes wil gaan rijden. In dat geval heb je 1 fiets, waarmee je in beide omstandigheden enorm goed uit de voeten kunt. Nog steeds net niet zo goed als een volledige mountainbike of een snelle aero racefiets, maar het komt dicht in de buurt.
